Dziś obchodzimy 76-tą rocznicę Nakby (ar.: النَّكْبَة), czyli katastrofy, która spadła na naród palestyński na skutek działań syjonistycznych kolonizatorów, którzy 14 maja 1948 roku utworzyli w Palestynie państwo Izrael. 15 maja to data istotna i bolesna dla Palestyńczyków na całym świecie, symbolizuje bowiem niewyobrażalną ilość zbrodni, czystek etnicznych, wysiedleń, terroru i przemocy, doświadczanych przez nich oraz ich przodków z rąk Izraelczyków po dziś dzień. To dzień wspomnienia tysięcy ofiar brutalnej, systemowej, wyrachowanej opresji, opartej na kolonialnych i rasistowskich podstawach. Nie można jednak zapomnieć, że Nakba nie zaczęła się dopiero w roku 1948, ani nie skończyła po I wojnie izraelsko-arabskiej. Liczba jej ofiar każdego dnia rośnie, wciąż jednak wiele osób stara się zagłuszyć głos prześladowanych i mordowanych.
Żydowskie osadnictwo w Palestynie sięga II połowy XIX wieku. Jego początków możemy doszukiwać się w doktrynie syjonizmu, stworzonej i propagowanej przez Theodora Herzla. Zakładała ona utworzenie poza Europą nowego państwa żydowskiego, na którego siedzibę, z racji na religijne przywiązanie do Jerozolimy, obrano Palestynę. Drogę do masowych wyjazdów i osadzania się na tych terenach otworzyło europejskim Żydom zwycięstwo Ententy nad Imperium Osmańskim w czasie I wojny światowej. Już w roku 1917 brytyjski minister spraw zagranicznych lorda Arthura Jamesa Balfoura obiecał baronowi Rothschildowi, ówczesnemu przywódcy brytyjskich syjonistów, utworzenie “żydowskiej siedziby” na terenie Palestyny. W 1922 na tych ziemiach powstał Brytyjski Mandat Palestyny, który stał się celem dla syjonistycznych osadników. Przejęcie przez Brytyjczyków kontroli nad arabskimi terytoriami wywołało u Arabów, którym za wzniecenie anty-osmańskiego powstania podczas I wojny światowej obiecano własne państwo, frustrację i poczucie zdrady. Nastroje pogorszył również napływ syjonistycznych migrantów, którzy snuli wizje budowy na zamieszkanym w większości przez Arabów terytorium swojego państwa narodowego. Przed początkami żydowskiego osadnictwa, społeczność palestyńskich Żydów wynosiła ok. 3% całkowitej populacji regionu i nie posiadała większych ambicji politycznych i państwowych. Żydzi w Palestynie stanowili wtedy część wielokulturowej mozaiki, obok m.in. muzułmanów i chrześcijan. Kolejne fale żydowskich imigrantów, wykupujących i zasiedlających arabskie ziemie, a także istotna rola, jaką nadali Brytyjczycy członkom ruchu syjonistycznego w Mandacie Palestyny, doprowadziły jednak do tarć społecznych na tle etnicznym. System tworzenia żydowskich osiedli był prosty – majętni syjoniści kupowali ziemię od wielkich arabskich posiadaczy, najczęściej nawet jej nie zamieszkujących, po czym budowali na nich swoje osady, wypędzając jednocześnie wcześniejszych, arabskich mieszkańców. Przez cały okres istnienia brytyjskiej administracji w Palestynie Arabowie wielokrotnie dawali znać o swoim niezadowoleniu poprzez protesty i bunty. Do największej fali wystąpień wymierzonych w stronę władzy doszło w roku 1936. Strajki i protesty w dużych miastach po czasie przerodziły się w regularne powstanie przeciwko żydowskim osadnikom i brytyjczykom. Bunt Arabów został jednak stłumiony przez władze Mandatu Palestyny, a reperkusje, które dotknęły jego przywódców rozbiły jedność i siłę palestyńskiego ruchu niepodległościowego. Arabskie powstanie skłoniło jednak syjonistów do utworzenia własnych organizacji militarnych, których istnienie uzasadniono potrzebą samoobrony i ochrony osiedli żydowskich osadników. W rzeczywistości organizacje takie jak Hagana, Irgun czy Lechi prowadziły działalność terrorystyczną, atakując
zarówno Arabów jak i Brytyjczyków,
Zamachy żydowskich bojówek i konflikty z osadnikami miały okazać się jednak tylko wstępem do okrucieństwa, jakie spotkało Palestyńczyków w latach 1947-1949, podczas tzw. wojny domowej w Mandacie Palestyny oraz I wojny izraelsko-arabskiej. W roku 1947 Brytyjczycy, nie będąc w stanie dłużej kontrolować regionu rozdartego przez szalejący konflikt na tle etnicznym, przekazali rolę mediatora między Żydami a Arabami w Palestynie Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zgromadzenie Ogólne przyjęło 29 listopada 1947 rezolucję nr 181 w sprawie rozwiązania konfliktu arabsko-żydowskiego w Palestynie. Zakładała ona utworzenie dwóch państw: żydowskiego i arabskiego. Rezolucja została szybko przyjęta przez stronę żydowską, natomiast kategorycznie odrzucona przez Palestyńczyków, którzy nie chcieli się zgodzić na przyznanie większości terytorium Palestyny mniejszości, jaką stanowili w populacji regionu Żydzi. Po ustąpieniu Brytyjczyków dobrze zorganizowane i doświadczone w walce żydowskie bojówki przeszły jednak do tworzeniu gruntu pod własne państwo, atakując społeczności arabskie. Ich celami stawały się głównie mniejsze wioski i zamieszkujący je cywile, którzy byli albo siłą wypędzani ze swoich domów, albo brutalnie mordowani. Do jednej z takich masakr, która odbiła się szerokim echem z racji na bestialstwo żydowskich bojowników, doszło w przylegającej do Jerozolimy arabskiej miejscowości Dajr Jasin, 9 kwietnia 1948 roku, nieco ponad miesiąc przed deklaracją niepodległości Izraela. W wyniku ataku na wioskę zginęło co najmniej 200 ludzi – mężczyzn, kobiet i dzieci. Część z nich zostało rozstrzelanych i porzuconych w kamieniołomie. Winę za tą okropną zbrodnię syjoniści próbowali zrzucić na Palestyńczyków, co do dziś często wykorzystuje izraelska propaganda. Mieszkańców, którzy przeżyli wysiedlono, a opustoszałe budynki mieszkalne wyburzono. Podobny los spotkał około 400 arabskich miejscowości, które całkowicie unicestwiono lub wyludniono. Ofiary czystki etnicznej towarzyszącej powstawaniu państwa Izrael szacuje się na 13 000 zabitych oraz 750 000 wygnanych podczas samej izraelskiej wojny o niepodległość. Wysiedlani lub opuszczający pod wpływem izraelskich represji swoje domy zostali skazani na tułaczkę i pozbawieni możliwości powrotu. Palestyńczycy do końca wierzyli jednak, że kiedyś uda im się wrócić do swej ojczyzny. Do dziś wiele palestyńskich rodzin przechowuje klucze do nieistniejących już domostw, które ich przodkowie zabrali ze sobą na wygnanie. Przedmioty te do dziś stanowią symbol Nakby i tęsknoty za odebraną tysiącom ludzi ojczyzną.
Izrael zbudowano na kolonializmie, osadnictwie i ludobójstwie. Każdy kolejny izraelski rząd kontynuuje to niechlubne dziedzictwo, odmawiając Palestyńczykom praw politycznych i często otwarcie nimi gardząc. Zbrodnie popełnione podczas Nakby nigdy nie zostały rozliczone, a ludzie biorący w nich czynny udział zajmowali w Izraelu najważniejsze funkcje państwowe. Wystarczy wspomnieć tu izraelskiego premiera Menachema Begina, który w okresie wojny domowej w Palestynie dowodził terrorystycznej organizacji Irgun, dokonującej czystek etnicznych na Palestyńczykach. Syjoniści cały czas zaprzeczają Nakbie i zakazują jej upamiętniania. W 2011 roku izraelski Kneset uchwalił ustawę zakazującą wspomnienia i obchodów rocznicy Nakby. Od 1948 roku czasu minęło wiele, nie zmieniły się jednak metody żydowskich osadników i kolonizatorów. Cierpienia Palestyńczyków, znajdujących się pod izraelską okupacją, nie ustają. Każdego dnia w Gazie spadają kolejne bomby, głodującym ludziom odmawia się pomocy humanitarnej, a syjonistyczni politycy wzywają do powrotu osadników do Strefy Gazy. Jednocześnie rośnie skala przemocy na Zachodnim Brzegu, gdzie bezkarni osadnicy atakują Palestyńskie miejscowości a izraelska armia i policja zwiększa skalę terroru miejscowej ludności. Podobnie jak w 1948 świat próbuje odwrócić wzrok lub usprawiedliwić okrucieństwo Izraela. W tej sytuacji musimy zjednoczyć się przeciwko politykom, organizacjom i instytucjom wspierającym izraelską politykę przemocy i apartheidu i głośno sprzeciwić się ludobójstwu! W rocznicę Nakby żądamy zatrzymania tragedii narodu palestyńskiego, upamiętnienia dawnych jej ofiar i pomocy tym, których dziś wciąż prześladuje państwo Izrael!
Źródła:
https://www.aljazeera.com/features/2017/5/23/the-nakba-did-not-start-or-end-in-1948
https://salamlab.pl/pl/mija-75-lat-od-nakby-co-trzeba-wiedziec-o-tragedii
https://www.pcbs.gov.ps/Portals/_pcbs/PressRelease/nakba%2060.pdf
