Dokładnie 151 lat temu, 18 marca 1871 roku, lud paryski przepędził burżuazyjny rząd i przejął władzę nad stolicą Francji, tworząc tym samym Komunę Paryską. To właśnie tego dnia wybuchła wielka rewolucja socjalna, która przez następne półtora wieku będzie inspirowała socjalistki i socjalistów na całym świecie.
Podwaliny pod ten wielki zryw robotników dało wyniszczenie kraju przez wojnę Francji z Prusami. Panowała nędza, a idee rewolucyjne były mocno rozwinięte. Bezpośrednią przyczyną wybuchu rewolucji była natomiast próba odebrania paryżanom ich armat, przygotowanych przez nich do odparcia ataku Prusaków.
Zbuntowany lud nie pozwolił się rozbroić, otwarcie występując przeciwko władzy – to dało początek pierwszej robotniczej rewolucji na świecie – w Paryżu zawisły czerwone sztandary. Komunardom udało się wprowadzić pewne znaczące zmiany, pomimo trudnej sytuacji politycznej i walk wewnętrznych.
Między innymi zakazano pracy dzieci oraz nocnych zmian w piekarniach, właścicielom fabryk uniemożliwiono nakładanie kar pieniężnych na swoich pracowników. Jedną z najważniejszych decyzji podjętych przez komunardów było oddanie w ręce robotników fabryk, które zostały opuszczone przez właścicieli. To dało pracownikom szansę na zarządzanie swoim zakładem pracy, co stanowi podstawę socjalizmu.
W samym Paryżu zaczęły otwierać się miejsca, mające służyć zwykłym mieszkańcom, kantyny, punkty pierwszej pomocy, otwarty został sierociniec oraz szkoła, która zapewniała wychowankom wyżywienie i ubranie za darmo. Dokonano również rozdziału kościoła od państwa.
Wydarzenia Komuny Paryskiej i wizje, które w czasie jej trwania ścierały się, to było prawdziwe laboratorium idei lewicowych. W ruch rewolucyjny zaangażowani byli m.in. marksiści, wolnościowi socjaliści, blankiści (myśli Auguste’a Blanquiego), neojakobini, zwolennicy poglądów Charlesa Fouriera oraz grupy anarchistyczne, w skład których wchodzili bakuniniści, proudhoniści, a także wiele innych frakcji. Choć w samej Komunie spierano się o przyszły kształt Francji, to wszystkie te nurty połączyła wspólna sprawa – rewolucja społeczna, walka z nierównościami, obalenie monarchii i dyktatura proletariatu.
Dla nas, polskich socjalistek i socjalistów, bardzo ważny jest przede wszystkim udział Polaków, którzy odegrali ogromną rolę dla Komuny. Szacuje się, że w walkach uczestniczyło od 400 do 600 polskich emigrantów, którzy opuścili kraj po upadku powstania styczniowego. Byli to przede wszystkim żołnierze, których doświadczenie bardzo przysłużyło się w obronie rewolucji. Najbardziej znanymi byli generałowie Jarosław Dąbrowski – dowódca 11 legionu Gwardii Narodowej, a później naczelny wódz Komuny – oraz Walery Wróblewski – dowódca III Armii.
Komuna Paryska trwała łącznie 72 dni. U jej schyłku – w czasie Krwawego Tygodnia – wielu jej obrońców straciło życie, w tym między innymi generał Jarosław Dąbrowski. Jednak, komunardzi i ich odważne czyny na zawsze będą żyć w sercach i pamięci międzynarodowej lewicy. Dziś oddajemy im cześć!
